Chimpansees

Zondag, 16 november 2014
Oogcontact met onze naaste verwanten, de chimpansees!
Primate Lodge ( bed & breakfast)
Kibale Forest is het meest toegankelijke regenwoud van Uganda, en beslaat een oppervlakte van 776 km². Het landschap is bergachtig met een hoogte tussen de 1100 en 1600 meter. Sinds 1993 doet men er alles aan om de natuur te reguleren, zonder dat het schade brengt aan het wildleven en de vogelstand. Vandaar dat men er in geslaagd is, dat er minstens 60 diersoorten leven. Jaren geleden leefden er ook de luipaarden, leeuwen en diverse soorten antilopen, maar doordat het regenwoud steeds dichter begroeide, verdwenen de dieren naar de savanne. In het park bevinden zich ongeveer 1500 chimpansees en het zijn vooral deze, die het meest verwant zijn aan de mens. Buiten de chimpansees komen er nog 8 soorten primaten voor, waaronder de colobus en de zeldzame bushbaby. De bushbaby is niet veel groter dan een muis, en weegt minder dan 100 gram. Het diertje valt op door zijn rode ogen, die fel schijnen in het donker. Als het regent, zitten de chimpansees graag hoog in bomen, maar als de zon schijnt, en het warm wordt, zitten ze graag laag op de grond. Ze eten 6 kg. voedsel per dag, meestal fruit, maar ook willen ze zich wel eens te goed doen aan vlees. De rode colobusaap is hun favoriete vlees. Deze aapjes leven op vijandelijke voet met de chimpansees, en moeten ze het leven soms bekopen met de dood, waarna ze als maaltijd verorberd worden.
Toen we gisteravond naar onze tent liepen, zagen we vanuit de verte de lichten al in onze tent branden. Ons bed lag al opengeslagen, en de klamboe zat keurig om ons bed gedrapeerd. We luisteren een poosje in het donker naar de oerwoudgeluiden voordat we in slaap vallen. Vanmorgen worden we gewekt door krabgeluiden aan onze tent. We blijven stil liggen, en proberen het geluid thuis te brengen. Niet voor een gat te vangen staan we op, voldoen aan de dresscode van vandaag, borstelen onze tanden, en begeven ons naar het ontbijt. De groep wordt vandaag in tweeën gesplitst. Vanmorgen gaat een groep van zes naar de chimps, terwijl de andere zeven de wandeling door het moerasgebied gaan maken. Het hoofdkwartier Kanyanchu ligt enkele minuten lopen van ons vandaan. Jean-Marie, Magda, Wilma, Els en ondergetekenden behoren tot de morgengroep van vandaag. Wij zijn als eerste aan de beurt om de chimptracking te maken. Om kwart voor acht lopen we op ons gemak naar het hoofdkwartier. Ondertussen tuurt Jefry naar de hemel, en maakt hij zich zorgen, of de andere groep het vanmiddag droog houdt tijdens de tracking. Tijdens het inschrijven is Jefry ineens verdwenen, en komt hij onder de briefing terug met de andere helft van de groep. Jefry heeft het zo weten te regelen, dat we vanmorgen met zijn allen de tocht gaan maken. Na de briefing worden we in groepen verdeeld, en gaan we op pad. Tussen de dichte bebossing banen we ons een pad, en houden ondertussen de omgeving goed in de gaten. Misschien kunnen we de chimps al in de bomen zien zitten. In de verte horen we de geluiden van de chimpansees, en ondertussen heeft onze gids contact met de truckers. Zij leggen hem precies uit, waar de chimps zich bevinden, en welke richting we uit moeten lopen. Al snel horen we de bladeren ritselen, en zien we een drietal chimps zich verplaatsen van boom tot boom. Een van de chimps slaat met zijn handen op de telefoonboom, en waarschuwt daarmee zijn soortgenoten, dat het tijd wordt om te verzamelen. Voor chimpansees is dit geluid wel 2 km. verder te horen. Het alfa mannetje regeert over zijn grote familie, en ieder weet zijn plaats in de familie. Soms wijst het alfa mannetje zijn rivalen op hun plaats. Een familie kan uit 120 soortgenoten bestaan, waarvan het dominante mannetje een belangrijke rol speelt. In Kibale Forest leven ongeveer 1500 chimpansees, waarvan 5 families door toeristen bezocht kunnen worden. De rest leeft frank en vrij in de natuur. Het wordt druk in het bos, langzaamaan komen steeds meer chimpansees tevoorschijn uit de toppen van de bomen. Soms lijkt het wel alsof de chimps op vijandige voet met elkaar leven, ze maken een hels kabaal. We boffen met het weer. De zon schijnt, en dat betekent dat de chimps zich laag op de grond bevinden. Het wordt warmer en warmer, en een voor een komen de chimps uit de bomen, en lopen over het pad. We verblijven zeker twee uur bij de chimpansees, terwijl we eigenlijk een uurtje permissie hadden. Maar de rangers hebben er zelf ook schik in, het is een bijzondere dag, de chimps zijn in grote getale aanwezig. We kruipen op afstand tussen de struiken door, zodat we de apen goed kunnen volgen. We fotograferen, we filmen, we volgen de apen, alsof we nooit anders gedaan hebben. Wat een prachtige mooie morgen, maar na een tweetal uurtjes moeten we toch afscheid nemen van de apen. We blijven ze nakijken, totdat ze uit ons zicht verdwenen zijn. Bij het bospad staan de jeeps al klaar, om ons terug naar het hoofdkwartier te brengen. Vanaf daar lopen we terug naar onze lodge. Donkere wolken pakken zich samen boven ons. Het ziet er niet veelbelovend uit, en we vragen ons af, of de wandeltocht van vanmiddag door kan gaan. Ruud heeft besloten om niet te gaan wandelen. Hij blijft lekker bij de lodge om de foto’s bij de verslagen te plaatsen. Tijdens de lunch begint het te regenen, maar Jacob vertelt, dat we ons geen zorgen hoeven te maken. Het is nog een stukje rijden naar het dorp Bigodi, van waaruit de wandeltocht begint, en daar kan het zomaar droog zijn. Onderweg regent het pijpenstelen, en zijn de wegen glad en glibberig. Als we bij het dorpje aankomen, stopt het met zachtjes regenen, en stroomt het regenwater langs de weg. Enkele mensen van de groep besluiten terug te gaan naar de lodge, de “diehards” onder ons, wachten totdat het minder hard gaat regenen. Geduld is een schone zaak, en na een kwartiertje stopt het met regenen, en kunnen de regenjassen weer uit. De gidsen hebben de wandelroute aangepast, zodat we niet over al te veel glibberige paden moeten. Het dorp Bigodi ligt rondom het Magombe moeras. De leefgemeenschap rondom het gebied bestaat uit 1500 inwoners. Samen dragen ze er zorg voor, dat de vegetatie, de flora en fauna in takt gehouden wordt. De inkomsten van de entreegelden komt ten goede van het gebied en de inwoners ervan. De maïsvelden worden dag en nacht bewaakt door de mensen. Povere hutjes staan her en der verspreidt over de velden. De bavianen in het gebied zijn echte dieven, die, als ze er de kans toe krijgen, menige plant verwoesten. Soms worden deze dieren dan ook afgeschoten. De geiten worden aan de bomen vastgebonden, om ze te beschermen voor de gevaarlijke python. De slang weet het geluid na te bootsen van een jong geitje, en lokt daarmee moeder geit, wat een gemakkelijke prooi voor de python is. We lopen langs de koffie- en suikerrietplantages. Vooral voor de vogelliefhebbers is het een mooie ervaring om een wandeling te maken door het moerasgebied. Er komen ongeveer 300 soorten vogels voor in dit gebied. De valken hebben in de hoge toppen van de bomen een goed overzicht over het gebied, en zien al snel, of er een prooi buit gemaakt kan worden. De ibissen zijn in grote getale vertegenwoordigd in dit gebied, en de blauwe paradijsvogel pronkt met zijn mooi gekleurde veren. De rode colobusaapjes genieten van de vruchten in de bomen, de brutale bavianen daarentegen vinden hun voedsel gemakkelijk op de grond. De groene meerkat eet haastig zijn groene blaadjes op, en gaat vrolijk van boom tot boom. Felgekleurde waterlelies en diverse mooie waterplanten sieren de plassen in het gebied. Over de waterplassen zijn bruggetjes gemaakt van boomstammen. Af en toe ontbreekt er een stam, en moet je goed opletten, dat je niet in het water stapt. Af en toe valt er een spatje regen, maar dat is geen reden om de tocht af te breken. Het is vooral de moeite waard om goed om je heen te kijken. De natuur kent een schakering aan kleuren dat niet kan vervelen. Af en toe zijn de wegen een beetje glibberig, en ook ik ontspring de dans niet, en glijd pardoes uit. Zonder mokken sta ik recht, en vervolg de mooie wandeling. Door de regen zijn we later vertrokken dan de bedoeling was. Snel zijn er twee uurtjes verstreken, en keren we langzaam terug naar het dorp. Jacob staat ons al op te wachten, en brengt ons terug naar de lodge. Door het bos zoek ik de weg naar mijn tent en geniet van een warme douche. Tijdens het diner praten we nog even na over de dag van vandaag. We hebben weer veel geluk gehad vandaag, zoveel chimpansees gezien, dat had geen mens kunnen dromen. Als ik onder de klamboe in mijn bedje lig, hoor ik de bladeren ritselen in de bomen. Zou het nog een aapje kunnen zijn?
Ruud en Rees